Dankwoord Cultuurfonds Prijs | door Adelheid

HOE WORDT HET DANKEN WAKKER IN DE OCHTEND?

Lieve Majesteit, zo feestelijk en dierbaar dat u er bent, en ook; ‘Female’ en ‘Economy’, dat zijn natuurlijk twee woorden die we ook met u associëren, omdat u beide woorden met zoveel gratie draagt. Welkom.

Dank, lieve Pauline*, voor je zo sensitieve duiding van ons werk. Cathelijne*, lieve Cathelijne, met jouw sprankelende zijn en met zoveel gunnende vreugde vertelde jij ons van dit cadeau. En het hele Cultuurfonds, dat ons met verrassingsenergie wil vieren!

Welkom, excellenties, schenkers, partners, vrienden en alle relaties van het Cultuurfonds. En dat zijn jullie nu ook even van ons. Geliefd, bemind Female Economy, innige roedels, immer kei heldere Raad van Toezicht en zoveel vreugdebrengers: onze partners, kompanen, collega’s, vrienden, familie. En dat zijn ze nu ook even van u. 

De naam van ons gezelschap ondertitelt zich met de dichtregel: “Come near, just come to me…”; een economie, vormgegeven vanuit de Kunsten die verwelkomt en onthaalt. En dat is wat jullie doen, Female Economy.

Hoe mijn vocabulaire te vinden om deze innerlijke attitude van jullie te danken? Jullie zijn gaan wonen in het werk, in die specifieke economie die we bouwen. Je nestelt je in samenlevingsthema’s met dezelfde overgave als thuis op je bank. Je durft je te spiegelen aan sociale problematieken in stadswijken waar we voor maanden in adoptie gaan. Je pakt je koffer nooit in met een oordeel maar met lef om je eigen biografie aan te houden tegen de biografie van de Ander en je voluit te laten raken door de ontdekking aan te gaan: “Wie ben jij? O ja, tuurlijk ja, jij bent mij, goed gecamoufleerd.” Je hervindt steeds de moed om ook jouw schaduw zichtbaar te maken. Je gaat uit van het overeenkomstige en niet van het verschil. En dat is liefde. Is verantwoordelijkheid nemen. Is de wereld bewonen. Jullie zijn een welkomstmat overal waar je gaat. 

Geboren worden is ontvangen worden. Jullie ademen dat, vanaf elke straathoek waar we werken tot aan elk bureau op ons kantoor: een lievelingswereld bouwen waarin eenieder de ander binnen danst. Ik vier jullie, min jullie, en kroon jullie… En dank jullie, zo ernstig. Ook omdat jullie begrijpen waar danken over gaat.

Daarom, het danken even niet als dankwoord maar het danken als ‘het danken zelf’ uitlichten. Wat doet het danken? Hoe wordt het wakker in de ochtend? Waar beweegt het naartoe? Wat is de identiteit van het danken zelf? Danken zet ergens licht op. Danken is helen. Laat tot bloei komen. Danken zwiert. En wekt verlegenheid op. En ook kan danken schaamte opwekken. Pijn. Intens huilen, zo diep alsof het een geboorteroep in nood is. Het niet gezien zijn, geen licht op jou. Levens in de schaduw zijn talrijk. 

Daar wil het danken functioneren, indalen op plekken waar het nog niet kwam. Alleen heeft het danken uw, en ons aller hart nodig als voertuig. Dus als we daar collectief even naar kijken; waar zoekt het danken u nú op, op dit moment? Het danken is overal aanwezig. Het raakt nooit op en je hoeft er geen gelegenheid voor af te wachten. Dan springt er toch meteen iemand in uw hart, waarvan u denkt: Oh, wow, die wil ik mijn gratie tonen.

Zoals in mijn hart iemand opspringt. Want als je doorlopend omhelst als werkwijze, dan moeten wij als groep ons innerlijk ecosysteem schoonhouden. Wat het bedrijfsleven een coach noemt, is bij ons een huisvriend met een adembenemend talent van grootse schoonheid: die kijkt en werkelijk ziet; en ons met liefdeswijsheid wijst op alle zwakke plekken van ons eigen achterstallig onderhoud. Jan*, waar zit je? Ik dank jou, ik dank jou. 

Het zal u niet verbazen wat we met uw prachtcadeau gaan doen: we gaan het geld volgen. Hoe wordt geld in de ochtend wakker? Waar wil het naartoe bewegen? Het zal ons wijzen naar wie gedankt moet worden, wie nog in de schaduw stond. Nu denkt u: Adelheid, dit is koeterwaals. En toch werkt het zo in de kunstenaar: de creatie bepaalt. Je zou ook kunnen zeggen dat die vraag niet beantwoord wordt met het hoofd, maar met ons hart. Want er valt nog zoveel zachts te doen.

Dank u voor uw liefdevolle aandacht.

Uitgesproken op 20 november 2023 door Adelheid Roosen namens Female Economy bij de ontvangst van de Cultuurfonds Prijs uit handen van Koningin Máxima.

*Voor de volledigheid onder elkaar de namen die Adelheid noemt: