Twee jaar voor De Oversteek greep Adelheid Roosen de telefoon. Eerst belde zij Ivo van Hove van Toneelgroep Amsterdam (TA, nu: ITA) en met toen Johan Simons omdat hij daar dat jaar gastregisseur was. Haar wens om Nederlandse schouwburgen te overspoelen met inwoners uit de wijken was veranderd in een enorme drang. Adelheid wilde haar ‘tweede huis’, het theater, als openbaar gebouw openstellen voor mensen die er normaal gesproken nooit komen. Met dit idee in het achterhoofd ging zij naar alliantiepartner TA met de vraag:

“Kan ik, samen met 100 wijkbewoners die zelden of nooit een bezoek aan het theater brengen, door één van jullie voorstellingen wandelen?”

Dantons Dood
In alle zeven steden waar Toneelgroep Amsterdam Dantons Dood opvoerde, verzamelde Adelheid met haar Zina kompanen een honderdtal mensen die de oversteek van hun wijken naar het theater maakten en zich in voorstelling en schouwburg vestigden. Zij speelden geen rol maar bleven wie zij zijn. Het podium werd hun woonkamer, het theater hun buurthuis.

‘Als de tekst van het toneelstuk gedaan was, rolden we onze matjes uit op het podium en maakten we ons klaar voor de nacht. We deelden verhalen, ondergingen ontmoetingen en werden in slaap gewiegd door een vertelling van de schouwburgdirecteur, om de volgende ochtend te ontbijten met de medewerkers van het theater onder het motto: vrijheid – gelijkheid – broederschap. Een onvergetelijke, revolutionaire ervaring!’

Op 6 februari 2014 trok het eerste volk naar Schouwburg Amsterdam. T/m 13 april bevolkten buurtbewoners 7 stadstheaters.

Onze Vlaamse zuiderburen kozen Dantons Dood / De Oversteek als één van de pieken van seizoen ’13 – ’14 en selecteerde de voorstelling voor het Vlaams theaterfestival. Dit deden ze met een prachtig jury-rapport dat Adelheid+Zina in haar zak kan steken:

“Johan Simons doet het opnieuw. Discussie zaaien, stof doen opwaaien én inzicht geven met deze eigenzinnige bewerking van Georg Büchners meesterstuk waarin twee iconen uit de Franse revolutie de degens kruisen: Maximilien de Robespierre en Georges Danton. Simons laat je tijdens de voorstelling nadenken over de rol van het individu van de gemeenschap, maar ook over hoe de geschiedenis bladzijden witwast, over de duistere kanten van de verlichting en over hoe populisme van alle tijden is. Dat resulteert in een zwier van relevante filosofische gedachten en pertinente vragen. Dat deze woorden- en gedachtenbom overeind blijft is niet enkel te danken aan de stevige acteerprestaties maar ook aan de doordachte regie. Simons maakt de voorstelling tot een secuur gecomponeerde reis van het donker verleden naar het lichtere heden.
Wat Dantons Dood ook tot een verteerbare brok maatschappijgeschiedenis maakt, is de De Oversteek van Adelheid Roosen. Roosen trommelde op elke (Nederlandse) plek waar de voorstelling speelde wijkbewoners op die niet zo vaak naar het theater gaan. Deze bewoners (inclusief hun kroost en huisdieren) druppelen tijdens de voorstelling binnen, met de slaapmat onder de arm, en nestelen zich op het podium. Zij belichamen echt de brug tussen fictie en de realiteit, Franse Revolutie en onze samenleving én tussen met kaarslicht verlicht podium en de zaal. Dankzij hen besef je dat elke theoretische exercitie simpelweg over ons gaat.”

Wij zijn TROTS! Toneelgroep Amsterdam, de 7 schouwburgen, de roedels… Gefeliciteerd en DANK!