het werk | ALZHEIMER
als naaste kan ik wel blijven hopen dat de Alzheimer er niet is, maar het is er
en het gaat niet meer over
dat is gruwelijk, laat daar geen misverstand over bestaan
maar ik trek mezelf aan mijn haren omhoog en accepteer dat de ziekte er is
ik ga mee op reis. improviseer, speel en beweeg mee
als ik dat niet doe, laat ik jou in eenzaamheid achter
ik stap in jouw nieuwe wereld en hoor jouw roep:
‘ Zie wie Ik aan het Worden ben’
dat is wat wij AlzheimerFluisteren noemen
de afgelopen jaren is dit meebewegen vertaalt naar de leermethodiek AlzheimerFluisteren.
kennis maken met de kunst van het meebewegen? we trekken met onze leermethodiek, films, foto’s en ervaringen van de AlzheimerFluisteraars het hele land door om de kunst van het meebewegen in ieder die wil wakker te kussen – voor mantelzorgers, leerlingen, zorgprofessionals en vrijwilligers.
“ik viel door mijn eigen verlegenheid heen en kwam terecht in een een pratend theeservies, waar ik de schoonheid van een afbrokkelende taal ontdekte en Mam mij, net als vroeger, weer leerde converseren met een theepot.”
AlzheimerFluisteren | hoe het begon
wanneer haar moeder Alzheimer krijgt, ontdekt Adelheid aan den lijve wat dat betekent. zoals Alice in Wonderland een wit konijn achterna viel in een gat in de grond, zo suist zij achter Mam aan naar een andere werkelijkheid. daar ziet zij Mam niet verdwijnen maar tevoorschijn komen. ze ontdekt dat Alzheimer geen vervreemding en verwijdering hoeft te betekenen: door zichzelf te openen en met Mam mee te bewegen, komt ze dichter bij haar dan ooit en ontstaat ruimte voor een nieuwe, waarachtige ontmoeting.
de film Mam (2009) waarin Adelheid haar reis verbeeldt, ontlokte de geuzennaam AlzheimerFluisteraar aan Anne-Mei Thé, hoogleraar langdurige zorg en dementie aan de UvA.
samen met Hugo Borst dook zij Rotterdam in op zoek naar menselijke zorg voor mensen met dementie in de succesvolle series In De Leeuwenhoek (2017), Thuis Op Zuid (2020) en Roosen&Borst (2022) die bij Human zijn uitgezonden.
“Ik moest het hele idee loslaten dat het mijn moeder was – zoals ik haar kende – die in dit lichaam woonde. Want het was een totaal nieuw aspect van haar dat haar lichaam had overgenomen.”
– Adelheid
AlzheimerFluisteren | de methodiek
haar ervaring met Mam heeft Adelheid Roosen samen met dramaturg Anne-Marth Hogewoning en fotograaf Cigdem Yuksel omgezet in de methodiek AlzheimerFluisteren: een hand in de rug om de confrontatie met schaamte rond dementie aan te gaan.
Anne-Marth en Cigdem komen in alle uithoeken van Nederland, luisteren naar verhalen aan de keukentafel in Groningen, in een stal in Noord-Holland of slaapkamer van een zorghuis hartje Rotterdam. ze gaan in gesprek, in volledige gelijkwaardigheid en wederzijdse veiligheid. waar zit gêne, wat remt de spontaniteit in contact met mensen met dementie? hoe is dat te doorbreken en welk beeld past daarbij?
zo kussen zij de Fluisteraar wakker in mantelzorgers, familieleden, zorgverleners, studenten en vrijwilligers: samen met hen creëren Anne-Marth en Cigdem situaties waarin zij de moed vinden om mee te tuimelen met mensen met dementie.
Cigdem vangt met haar camera het moment waarop Fluisteraars hun huiver overwinnen. deze stap door verlegenheid heen en de ontmoeting die daaruit ontstaat, vat Anne-Marth in poëtische teksten samen. AlzheimerFluisteraars gaan na dit avontuur als ambassadeurs met eigen beeld en verhaal op pad om anderen uit te dagen over hun gêne heen te stappen en werkelijk contact te maken met hun dierbare met dementie.
AlzheimerFluisteren | het aanbod
film + dialoog
in de films Mam en Mam Eet Bloemen zie je Adelheid in een speelse omgang met haar moeder met dementie. na het bekijken van een van de twee films draait de MamTalk, een video-opname waarin Adelheid op indringende wijze vertelt over haar avonturen met Mam en haar visie op de zorg voor mensen met dementie. daarna volgt een dialoog met het publiek onder leiding van een van de AlzheimerFluisteraars, waarbij zij openhartig vertellen over hun eigen ervaringen als mantelzorger.
neem contact op met Anne-Marth Hogewoning voor de mogelijkheden.
MAM | 20 min | Deze indrukwekkende film levert overal stof tot discussie en toont hoe Adelheid met haar familieleden ontdekt wie Mam aan ’t worden is nu zij Alzheimer heeft, door mee te bewegen met de reis die Mam aflegt.
MAM EET BLOEMEN | film | 7 min | Adelheid duikt vol vreugde in de wonderlijke wereld van Mam en laat zich meevoeren.
MAM TALK | 23 min | Adelheid vertelt over haar kanteling, de nieuwe toenadering naar haar moeder. Over gekscherende frustratie, spelenderwijs leven en onverwachte humor. Hoe lief te hebben in stamelende woorden.
foto expositie ‘Zie wie Ik aan het Worden ben’
de foto’s en verhalen van de AlzheimerFluisteraars vormen samen de expositie ‘Zie wie Ik aan het Worden ben’.
de expo en de AlzheimerFluisteraars reizen door het hele land en bezoeken veelvuldig zorghuis, bibliotheek of buurthuis. ook de expo binnen of ergens op een buitenplek tonen en in gesprek met een of meerdere AlzheimerFluisteraars over hun foto, verhaal en ervaring? neem dan contact op met Anne-Marth Hogewoning
op de bank bij Adelheid
kruip met Adelheid op de bank en vraag haar alles wat je wilt weten. geen vraag is te onbeschaamd. het gesprek komt vanzelf na het gezamenlijk bekijken van de film Mam. bestel Adelheid op de bank via Anne-Marth Hogewoning
masterclass + workshops + gastles
tijdens deze masterclass wordt via de verbeelding de gêne in de omgang met mensen die ziek zijn of gaan sterven opengebroken. deelnemers gaan samen op ontdekkingstocht. waar zitten mijn angsten? wat zijn mijn ingesleten sociale codes? waar zit mijn nieuwsgierigheid? hoe kan ik spelen?
de masterclass is voor zorgmedewerkers, familieleden en leerlingen en duurt drie uur. voor leerlingen van zorg-en welzijnsopleiding verzorgen we gastlessen en hebben we een leermodule ontwikkeld met drie contactmomenten.
meer weten? neem dan contact op met Anne-Marth Hogewoning
begroetingsritueel
om met elkaar de wonderlijke wereld van dementie in te duiken, nemen we deelnemers aan congressen en workshops, publiek bij expo’s en gesprekken mee in een ritueel om zich te openen tot de Ander.in dit theatrale begroetingsritueel van 10 à 15 minuten krijgen de deelnemers drie opdrachten om elkaar in koppels te ontmoeten.
ook een bijeenkomst ritueel openen? neem contact op met Anne-Marth Hogewoning
credits
artistiek | Adelheid Roosen
research & dramaturgie | Anne-Marth Hogewoning
fotografie | Cigdem Yuksel
enorme dank aan al onze AlzheimerFluisteraars
Darya+Gerard+Gulec+Gisela+Harry+Ineke+Jan Janny+Joris+Karin+Knaar+Lammert+Marijke Liesbeth+Marlies+Renate+Gerard
verbonden met en gedragen door | Oranjefonds + Stichting Sluyterman van Loo + Stichting ROACK + Alzheimer Nederland + Universiteit voor Humanistiek + Villa Trøst + F|Fort Foundation + WZC Humanitas Deventer + Wonen bij September
schrijf je in voor de nieuwsbrief:
