het werk | HOE IK WERK

art is a space in which freedom tests its wings

Hoe vergaat het jou? Hoe is je dag? Ben je goed of aangedaan vandaag? Klop je weleens onverwacht bij iemand aan? Welke angst zou je willen overwinnen? Wie of wat maakte jou tot een vreemde?

Ik bel aan, stel vragen, en beweeg me als theatraal laboratorium van de wijk het centrum in en van het establishment terug de wijk in. Zo maak ik sociale sculpturen en bevind me middenin mensenlandschappen. Ik voel me thuis in wat ik noem, de ‘autobiografie van de samenleving’ en creëer vanuit de visie: come near, just come to me. Ik wil je graag zien en door jou gezien worden. Je bent een stem die ik nog niet ken. Immer nieuwsgierig naar het geluid van de Ander trek ik nomadisch langs vele verschillende gemeenschappen, systemen en stadswijken en ga wonen in dat wat ik niet ken. Letterlijk. Ik laat me adopteren, slaap bij mensen thuis of met grote roedels burgers op Nederlandse podia. Ik spiegel me via de ontmoeting met een ogenschijnlijke vreemde. Het verzamelen, verbinden en vormgeven van deze verhalen en perspectieven is het fundament van mijn werk.

female-economy-hoe-ik-werk-adelheid-lauren-sophia

Ontmoeting met de Ander

Me bewegend door 86 culturen, bewegen de 86 culturen zich door mij. Ik spreek behalve Nederlands of Engels ook Papiaments, Turks, Arabisch, Spaans, Frans en Berbers. Mensen zoeken elkaar, ze zoeken de vragen en fascinaties die ze leven. Vrouwelijke sensualiteit heb ik opgetekend uit talloze vrouwenmonden voor de Gesluierde Monologen, ik maak mij de gedachtewereld achter eerwraak eigen in Is.Man. Ik wil voelen hoe het is om mij verstoten te weten als homoseksueel kind van een religieuze moeder in God is een Moeder. Ik wil horen hoe ik als dakloze onzichtbaar wordt gemaakt en geef hen een stem op het podium in Thuislozen. Ik voel in mij een kloof tussen de collectieve cultuur van mijn wieg en de individuele maatschappij waarin ik me beweeg. Met de training Ik Ontmoet Mij heel ik mezelf en leer ik samen te vallen met mijn krachtiger geworden IK.

female-economy-hoe-ik-werk-hand-in-mouw-naz-en-jongens

“Ik ben de als moeder geboren man. Ik ben vrouw. Mijn haren zijn zwaar gekruld en strijkplank glad. Mijn benen dansen, mijn rolstoel ook. Ik draag mijn sluier in felgekleurde overtuiging, terwijl mijn ouderlijk huis geen Gods boek tolereert. Mijn blote decolleté leeft in minnigheid met mijn hooggesloten kol. En ik vergeet alles, want mijn kop bevat geklonterde eiwitten. Kortom, ik ben alle windrichtingen en breng alle geuren.”

In adoptie

Het begint bij simpelweg aanbellen. Bij letterlijk op de fiets stappen en langsgaan bij de bewoners in een wijk, bij een kerk of moskee, bij de buurtkapper of in buurtcentra op de koffieochtend.
Ik heb me voor het eerst laten adopteren in Groningen in 2009. De verhalen die ik oogstte tijdens het maandenlang neerstrijken in de wijken en het wekenlang, dag en nacht samenzijn met wijkbewoners, vormden het hart van de voorstelling Zina neemt de Wijk. Daarna was de eerste WijkSafari in Slotermeer in 2012 een voor iedereen overrompelende start. Mijn adoptie-methode is bij elke WijkSafari de cruciale basis voor de creatie van werk en het genereren van onderling vertrouwen en begrip. Dagelijkse levensdilemma’s en conflicten zet ik samen met de wijkbewoner die mij adopteert, om naar theater, want ook zij spelen mee in de uiteindelijke voorstelling. Ik heb mij en mijn spelers door de jaren heen laten adopteren in vele verschillende Nederlandse aandachtswijken, in AZC’s, en in gevaarlijke buurten in Mexico waar drugsgerelateerd geweld en de ‘feminicidios’ (vrouwenmoord) de regio Juarez bepaalt.

Het autobiografische is het universele

Alles mag, nee, moet in de openbaarheid. Mijn Mam kreeg de ziekte van Alzheimer en ik ontdekte dat ik dichter bij haar kwam door niet alles bij het oude te laten, maar over mijn eigen schaamte heen te stappen en mee te bewegen met wie zij aan het worden was. Ik maakte de film Mam, over mijn ontroerende reis met haar als mantelzorger. Met AlzheimerFluisteren inspireer ik mantelzorgers zodat zij hun naaste met Alzheimer achterna durven vallen.

Ik weiger me nog langer te laten verstoten door de moslimgemeenschap en eis de liefde van mijn gelovige moeder op. Dit doe ik in Niet Meer Zonder Jou, een daverend openhartig gesprek dat ik met haar voer waarbij ik al het onbespreekbare op tafel gooi. Ik bevraag mezelf graag, met jou erbij, of mijn relatie aan of uit is in Rijsen&Rooxman, DeDikkeMuiz&Sjors. Zodat jij je ten diepste herkend weet door ook mijn schroom, twijfels en vreugde.

“Er gebeurt iets wezenlijks als je je uitlevert aan de ander, als je in een vreemd huis gaat wonen, een trap op klautert die anders kraakt, een bed openslaat dat anders ruikt, wanneer je wacht op je beurt bij de douche. Ik dwing mezelf om in de openbaarheid door verlegenheid te buitelen. Met de ander in ferme kwetsbaarheid verkeren is een essentie van mijn werk, in confronterende zachtmoedigheid niet aan elkaar kunnen ontkomen en dat als schoonheid ervaren.”

– Adelheid

Koninkrijk, Keizerrijk, Buurthuis

Met de kunst als handlanger vorm ik de schouwburg om tot buurthuis, maak ik het theater toegankelijk voor mensen die er niet eerder kwamen. Ramen en deuren zet ik open, ik veroorzaak aanrakingen en faciliteer gelijkwaardige ontmoetingen tussen wijkbewoners en theatermakers.

Met Living Objects I en II verplaatste ik het Marokkaanse theehuis uit de wijk naar de schouwburg. Theatermakers kwamen oog in oog te staan met de mensen die zij speelden, maar niet kenden. Vanuit die ervaring is het mijn missie geworden elk theaterseizoen het theaterveld blijvend te confronteren met de bewoners van de wijken in de stad en zo is de WijkJury geboren.

Leden van de WijkJury – zij die nooit eerder het toneel zagen maar wel halsreikend langs deze gebouwen fietsten-, nemen wieg en wijk mee naar theaterhuizen om een ander licht te werpen op wat theater met hen doet. En geven hun blik terug aan het theaterveld.

Tijdens De Oversteek overspoelde ik met 100 wijkbewoners het podium van de schouwburg in hun stad waar Danton’s dood speelde. Dwars door de voorstelling heen, stroomden we het podium op, en bouwde daar met elkaar onze keuken en slaapplekken. Drie maanden reisden we met Toneelgroep Amsterdam van schouwburg naar schouwburg en besliepen de podia. Niemand verdronk. Niemand raakte verloren. Integendeel. Alle roedels van 100 wijkbewoners vonden er een tweede thuis in hun stad. De verhalen uit de wijk schieten wortel in de installaties die ik maak zoals de Zina Tales en de Beauty Verhalen Salon.

Female Economy

Come near, just come to me – dit is de zin die Doula’s van de Stad dagelijks op hun lippen hebben. In de haarvaten van de wijk doen zij onmisbaar werk zonder openings- en sluitingstijden, wachtlijsten of bureaucratische procedures. Ik moet dit zichtbaar maken, omdat we vergeten zijn dat waarde niet in beursnoteringen woont. Die zit in de zachte beweging, de feminiene economie. Dit is waar ik naar verlang: een wereld maken waarin we elkaar ook echt zien en ontmoeten. Er valt nog zoveel zachts te doen.